قابل تحمل است، ايستاد.

آن كس كه اصالت و شرف انسان، اوج عظمت خود و ارزش انسان را در تمام عوالم خلقت به همه مخلوقات و ممكنات نشان داد و آياتى مثل «لقد خلقنا الانسان فى احسن تقويم»[2] و «فتبارك الله احسن الخالقين»[3] و «انى اعلم ما لا تعلمون»[4] را تفسير نمود حسين است؛ حسين انسانيت، حسين ملائكه، حسين انبيا، حسين ابراهيم و موسى و مسيح، حسين محمد و على و فاطمه، حسين حسن، حسين اسلام، حسين قرآن، حسين صبر و استقامت، حسين حق و عدالت، و بالاخره حسين خدا و حسين و حسين.

صبح روز عاشوراست؛ صبحى كه آبستن مصايب جانكاهى است كه حسين (عليه السلام) و اهل بيت و اصحابش بايد به استقبال آنها بروند و از دين و قرآن و شرف آل محمّد صلوات الله عليهم و شرف همه انسان هاى شريف، دفاع نمايند و در اين روز، يگانه راهى را كه طى كردن آن براى نخبگان در طول قرن ها ميسّر نمى شود، با عزت و سرافرازى طى نمايند.

صبح عاشوراست، انبوه لشكر ظلم و ضد انسانى، لشكرى كه براى انجام بزرگ ترين جنايات آماده شده بودند، گروه معدود و به ظاهر اندك و از نخبگان عالم وجود را محاصره كرده بودند.

صبح عاشورا، ص: 2

حسين عليه السلام و اصحابش با تصميم قاطع و عزمى راسخ، به تمام دنيا و مردم آينده جهان و فرشتگان و همه، اعلام وجود مى نمايند، و الله اكبر از آن عظمت ايمان و عظمت هدف و مقصد.

حسين عليه السلام اگر چه وجودش مالامال از توجه خاص به خداوند متعال بود و اگر چه دلش در حد كمال، محكم و استوار بود و مى دانست كه

در آن معركه كه دشمن همه شرارت ها را مرتكب مى شود، نه خودش و نه اصحابش شكست نمى خورند، و با روحيه و قوّت ايمان به خدا در خط خود و صراط مستقيم فداكارى در راه دين و استقبال از شهادت، دشمن را بيچاره مى نمايند، با اين همه مرد موحد و بنده خاص و خالص خدا همه چيز و همه نيروها را از او مى داند و فقط او را حى و قيوم مى شناسد، لذا با ابتهال تمام از خدا كمك مى طلبد و اعلام وثوق و اعتماد به خدا مى نمايد، و چنان دعا و ابتهال مى كند كه زبان و بيان ما از تقرير اين حال شور و شوق و توجه حسين و اصحابش به خدا عاجز است.

حسين عليه السلام در اين روز آنچه را كه به ظاهر براى انسان عزيز است و براى حفظ آنها همه دعا مى كنند، در ورطه خطر قطعى مى بيند. او دعا مى كند، اما دعايش نجات ظاهرى از اين ورطه و امتحان بزرگ نيست؛ دعا نكرد كه خدايا جوانانم، و برادرانم را از اين قتل و شهادت و اهل بيت را از اسارت، نجات بده و آنها و اصحابم را باقى بدار، يا شير خوارم را مورد ترحم اين اشرار قرار بده؛ نه! از اين مقوله دعا نمى كرد و هيچ يك از اصحاب و ياورانش هم از اين گونه دعاها نمى كردند؛ آنها همه به شهادت مى انديشيدند؛ به اين كه انصار خدا و انصار رسول خدا و انصار حق مى باشند خوشحال و مسرور بودند، و چيزى كه در فكر آنها نمى آمد، نجات از مرگ بود، آنها همه مستغرق در بحار توجه به خدا و نيل به

فوز شهادت بودند، دعايشان اين بود كه در شهادت و دادن جان در راه خدا هر چه بيشتر و خالصانه و موفق تر عمل نمايند و فداكارتر باشند و در برابر ضربات تيرها و شمشيرها و نيزه هاى دشمن، شايق تر ايستادگى نمايند، كشته شدن در راه خدا و شهادت، فوز عظيمى بود كه بالمعاينه مى ديدند و با اختيار و اشتياق تمام به سوى آن مى رفتند.

دعاى حسين عليه السلام در اين موقع دعايى است كه اوج پرواز روح آن حضرت را نشان مى دهد، و ارتباط خاص و خالص او را با خدا بيان مى كند. نكته هاى بزرگى كه در اين دعا و در اين موقعيت است، چه آموزنده و سازنده است؛ اين بالاترين مقام ربط و قرب آنان به خدا است، انسانى كه تمام وجودش معناى «انّ صلاتى ونسكى ومحياى ومماتى لله ربّ العالمين»[5] است، دعا اين است:

«اللهمّ انت ثقتى فى كلّ كرب وانت رجائى فى كلّ شدّه وانت لى فى كلّ امر نزل بى ثقه و عده، كم من همّ يضعف فيه الفؤاد، وتقلّ فيه الحيلة، ويخذل فيه الصديق، ويشمت فيه العدو، انزلته بك و شكوته اليك رغبة منى اليك عمن سواك، ففرجته عنى وكشفته وكفيتنه، فانت ولى كلّ نعمة، وصاحب كلّ حسنة، ومنتهى كلّ رغبة»[6]

در اين دعا كه جمله هاى توحيدى آن را بزرگان علما و اهل معرفت و ارتباط با حقايق عالى و معانى متعالى بايد شرح بدهند، و برهان قدرت ايمان و وثوق و اعتماد و اميد امام (عليه السلام) به خداست به نكته هاى بزرگى اشاره شده است.

صبح عاشورا، ص: 3

اول: توحيد در مقام وثوق و اعتماد و اتكا، امام عليه السلام در اندوه ها فقط خدا

را پشتيبان و تكيه گاه خود مى داند و به احدى و هيچ كس غير از خدا اعتماد و اتكا ندارد.

دوم: توحيد در مقام رجا و اميد كه در اين مرتبه و مقام نيز در هر شدت و سختى به او و حسن قضاى او اميدوار است.

سوم: خدا را ستايش مى نمايد كه در همه حالات و همه همّ و غم ها هموم و غموم او را بر طرف ساخته و غصه هايى را كه دل را ضعيف مى نمايد و راه چاره در آنها بسته مى شود و در آن دوست، شخص را وامى گذارد و دشمن، شماتت مى نمايد بر طرف فرموده است. در اينجا و در اين موقف هولناك نيز از خدا مى خواهد كه به او توان حفظ آن موقف را عطا كند و او را در تحمل اين همه مصيبت ها و بليات يارى فرمايد كه تا پايان راه، همه اين مدارج و معارج را خودش و اهل بيت و اصحابش با عزمى خلل ناپذير طى نمايند، و مشتاقانه، يكايك گردنه هاى خوفناك اين وادى را پشت سر گذارند و پيش بروند؛ و بروند و بروند، تا به جايى برسند كه ديگر اين عقل هاى ما از درك اوج آن عاجز است و همه قله هاى عظمت را فتح نمايند. اين دعا و اين ابراز اعتماد و وثوق به بهترين وجهى مستجاب شد، و حسين به آنچه اراده كرده بود و مى خواست، رسيد؛ همه مقاصدش حاصل شد، و همه حوايج حقيقى و خواسته هايش برآورده شد، همه ياران و اصحابش قله هاى بلند تقرب به خدا را فتح نمودند و بركات كار آنها تا روز قيامت، شكوفا و زنده و پايدار است و آيه شريفه مثل

كلمه طى بة كشجرة طيبة اصلها ثابت وفرعها فى السماء[7] در طول قرون و اعصار تا روز قيامت، تفسير شد.

والسلام على الحسين وعلى اولاد الحسين وعلى اصحاب الحسين ورحمة الله وبركاته

صبح روز عاشورى 1428 هجرى قمرى، عرض و تقديم شد.

لطف الله صافى

________________________________________

[1] ( 1). البته بزرگانى مثل سائر خمسه النجباء عليهم السلام نيز واجد همين قدرت روحى و توان عظيم ايمانى بودند ولى اجراى اين برنامه عظيم و ايستادن در موقف تاريخى و بى نظير به عهده حسين عليه السلام و بر دوش آن حضرت افتاد.

[2] ( 2). سوره مباركه تين، آيه 4.

[3] ( 3). سوره مباركه مؤمنون، آيه 14.

[4] ( 4)- سوره مباركه بقره، آيه 30

[5] ( 1). سوره مباركه انعام، آيه 162

[6] ( 2). مقتل الحسين، ابى مخنف الازدى

[7] ( 1)- سوره مباركه ابراهيم آيه 24